CẦN LÀM GÌ KHI HÀNG HÓA BỊ RỚT TÀU
Chuyên gia Nguyễn Anh Tuấn
Bạn là một doanh nhân, một người làm việc trong các doanh nghiệp thường xuyên có các hoạt động thương mại hàng hóa quốc tế thì câu chuyện vận tải hàng hóa chắc chắn là một vấn đề rất đáng quan tâm. Vận tải đường biển ngày nay đang là phương thức vận tải phổ biến và được ưa chuộng trong thương mại quốc tế bởi lẽ phương thức vận tải này đem lại rất nhiều lợi ích như có thể chuyên chở nhiều loại hàng hóa, khối lượng hàng hóa chuyên chở lớn, chi phí rẻ, có thể giao nhận hàng hầu như ở khắp mọi nơi. Tuy nhiên, đã bao giờ chuyến hàng của bạn bị nhỡ tàu (Roll) chưa? Khi đó bạn cần làm gì? Làm sao để hạn chế tối đa việc hàng bị roll? Bằng bài viết này Chuyên gia mong muốn đem đến cho bạn những thông tin hữu ích và giúp bạn phòng tránh nguy cơ hàng bị nhỡ tàu. Kính mời các bạn đọc và cùng tìm hiểu.
1. Hàng hóa bị nhỡ tàu là gì?
Trong trường hợp bạn là một doanh nhân và doanh nghiệp của bạn thường xuyên có các hoạt động thương mại hàng hóa quốc tế, khi vận tải hàng hóa chắc không ít lần bạn đã nghe thấy việc hàng của bạn bị nhỡ tàu (Roll). Vậy hàng bị nhỡ là gì?
Thông thường với vai trò là một chủ hàng thì việc hàng hóa của bạn bị nhỡ tàu không phải là trường hợp thường xuyên xảy ra. Tuy nhiên nếu như bạn được bên công ty vận tải thông báo về việc hàng hóa của bạn bị nhỡ tàu (Rolled) thì điều đó có nghĩa là số container hàng đó của bạn đã không được xếp lên đúng chuyến tàu dự kiến. Điều đó cũng có nghĩa là chuyến hàng đó của bạn sẽ phải chờ một chuyến tàu khác. Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến việc nhỡ tàu nói trên có thể kể đến như:
+ Tàu chở không cập cảng như lịch trình;
+ Do trục trặc kĩ thuật;
+ Do tải trọng của tàu;
+ Do nhận đặt thừa số lượng booking vì vậy một số booking sẽ phải chờ đến chuyến tàu tiếp theo;
+ Vấn đề liên quan đến thủ tục hải quan;
+ Trễ giờ cắt máng (cut- off time);
+ Các trục trặc về mặt giấy tờ, thủ tục;
Trên thực tiễn của việc vận tải đường biển việc nhỡ tàu, rớt tàu của hàng hóa thường xảy ra với các lô hàng được vận chuyển theo phương thức chuyển tải hoặc trong trường hợp lô hàng của bạn được vận chuyển tới một cảng ít được biết tới. Bởi vì khi đó hàng hóa của bạn được vận chuyển bằng nhiều con tàu khác nhau và việc vận chuyển cũng được thực hiện qua nhiều giai đoạn khác nhau. Do vậy, nguy cơ hàng bị Roll cũng sẽ gia tăng bởi việc lỡ các chuyến tàu nối. Trong các nguyên nhân kể trên việc hãng tàu vận chuyển nhận thừa ra các vị trí đặt chỗ hay các trục trặc, sự cố về mặt kỹ thuật là các yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Tuy nhiên, cũng có những biện pháp để bạn ngăn chặn hoặc giảm thiểu các rủi ro nêu trên.
Như đã đề cập ở trên chúng ta đã biết được hàng bị nhỡ tàu là gì, nhưng có một việc đáng quan tâm hơn có lẽ là khi hàng hóa bị thông báo nhỡ tàu vậy thì chuyện gì sẽ xảy ra với hàng hóa của bạn.
Thông thường nếu việc hàng hóa của bạn bị nhỡ tàu xuất phát từ lỗi của hãng tàu vận tải thì hãng tàu sẽ chủ động sắp xếp chuyến tàu sớm nhất cho bạn. Mọi chi phí phát sinh trong việc này thông thường là do hãng tàu sẽ chi trả toàn bộ.
Ở chiều hướng ngược lại, nếu như việc hàng của bạn bị nhỡ tàu do lỗi xuất phát từ phía bạn như thiếu chứng từ cần thiết, các trục trặc trong việc làm thủ tục hải quan hoặc hàng hóa không đảm bảo được các điều kiện nào đó thì rất có thể khi hàng của bạn bị roll bạn sẽ phải chịu các chi phí phát sinh liên quan. Tuy nhiên nếu bạn rơi vào trường hợp này thực sự bạn sẽ cần phải lưu ý vì đôi khi các chi phí phát sinh liên quan đến việc hàng bị roll có thể lớn hơn rất nhiều so với phí vận tải đường biển mà bạn phải trả.
2. Cần làm gì khi hàng hóa bị nhỡ tàu?
Việc hàng hóa của bạn bị nhỡ các chuyến tàu có thể dẫn đến những rắc rối không đáng có và khiến bạn tương đối đau đầu khi xử lý nó như việc bạn sẽ mất thêm một lượng lớn chi phí phát sinh, bạn cũng có thể bị nhỡ lịch giao hàng với đối tác, ... Do vậy bạn phải nghĩ cách để thoát khỏi tình trạng này sớm.
Thứ nhất, khi bạn nhận được thông báo hàng bị roll điều đầu tiên bạn cần phải liên hệ ngay với phía đối tác trong chuỗi cung cứng hàng hóa của bạn, sắp xếp lại chuyến tàu sớm nhất, cố gắng hoàn thiện các hồ sơ, giấy tờ, thủ tục sớm nhất có thể bởi vì hàng của bạn chậm trễ một ngày là một ngày mất tiền. Khi bạn bị nhỡ tàu, dù lỗi xuất phát từ phía nào bạn cũng cần phải xử lý rủi ro này một cách nhanh nhất có thể vì lúc này đối tác của bạn cũng đang phải đối mặt với vấn đề thiếu nguồn cung ứng hàng hóa và bạn rất có thể sẽ phải chịu trách nhiệm về việc này theo các quy định trong hợp đồng mà bạn và đối tác đã ký.
Khi nhận được thông tin về việc hàng bị Roll điều đầu tiên mà bạn nên làm đó là tìm ra lý do tại sao hàng của bạn bị như vậy. Nếu như nguyên nhân xuất phát từ phía hãng tàu thì hầu như bạn không thể làm gì nhiều ngoài việc chờ đến chuyến tàu kê tiếp và tái cấu trúc lại kế hoặc cung ứng hàng hóa của bạn. Vì rủi ro là thứ có thể xảy ra bất cứ lúc nào do vậy bạn nên có các phương án dự phòng trường hợp này từ trước.
Trường hợp còn lại khi hàng bị roll xuất phát từ lỗi về chứng từ, trễ giờ cắt máng (cut – off time) hoặc kiểm hóa. Nếu rơi vào trong trường hợp này thì bạn nên xử lý sớm nhất trước khi hàng hóa được đưa lên chuyến tàu tiếp theo để tránh hàng bị chậm trễ hơn nữa. Trong lúc này nếu bạn có hợp đồng với Forwarder, bạn nên có sự trao đổi với đơn vị đó vì họ có thể đưa ra cho bạn một phương án tốt nhất.
3. Làm thế nào để giảm nguy cơ hàng bị nhỡ tàu (Roll)
Rủi ro là thứ có thể xảy ra ở bất cứ đâu và bất kỳ lúc nào dù bạn có phòng bị cho việc đó kỹ lưỡng bao nhiêu đi nữa. Vì thế dụ bạn có rất nhiều phương án nhưng việc hàng của bạn bị Roll sẽ luôn có nguy cơ xảy ra và không có một biện pháp nào có thể ngăn chặn một cách tuyệt đối. Tuy nhiên bạn vẫn luôn có các phương án để giảm thiểu rủi ro hàng bị roll như sau:
+ Đặt tàu sớm nhất có thể: Việc đặt tàu sớm tương đối có lợi. Điều này sẽ giúp bạn có đủ thời gian để chuẩn bị các chứng từ cần thiết để chắc chắn bạn sẽ không gặp bất cứ vấn đề gì khi làm thủ tục thông quan.
+ Lựa chọn các lịch tàu linh hoạt: Điều này sẽ khiến bạn chủ động hơn và có thể có ngay các lựa chọn thay thế khi hàng của bạn bị thông báo bị roll.
+ Hạn chế việc vận chuyển vào thời gian cao điểm hoặc các dịp lễ lớn: Hàng hóa tăng nguy cơ bị roll khi bị thiếu chỗ ở trên tàu. Việc này thường xảy ra vào mùa cao điểm. Do vậy việc tránh việc vận chuyển vào các thời điểm đó sẽ giảm được khá nhiều nguy cơ.
+ Làm việc với một đơn vị Forwarder uy tín: Khi bạn ký hợp đồng với một đơn vị Forwarder uy tín và giàu kinh nghiệm. Khi đó họ sẽ có các kiến thức tốt hơn về các tuyến vận chuyển và các rủi ro có khả năng phát sinh liên quan và họ sẽ đem đến cho bạn những lời khuyên có giá trị. Ngoài ra họ cũng có khả năng đàm phán tốt với các hãng tàu khi xảy ra việc bị dư booking và container hàng của bạn có nguy cơ bị cho vào danh sách hàng bị Roll.
+ Chia hàng thành nhiều B/L: Một hãng tàu sẽ quyết định container hàng nào bị roll dựa trên B/L chứ không phải dựa trên số lượng hàng hóa. Như vậy nếu như bạn định giao tất cả số container hàng trên cùng một B/L thì có thể sẽ được đi hết hoặc là sẽ bị roll hết. Phương án tốt nhất là bạn nên chia lô hàng của mình thành nhiều B/L khác nhau, trong trường hợp một số B/L bị roll thì số B/L còn lại vẫn đi bình thường.
+ Tránh vận chuyển theo phương thức chuyển tải: Việc vận chuyển theo phương thức chuyển tải thì sẽ bị roll sẽ cao hơn là đi thẳng. (NAT)
