Anh Lê Văn Chương ở Đông Triều, Quảng Ninh hỏi: Trong tình hình dịch bệnh Covit-19 đang diễn biến phức tạp, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tình hình vẫn đang trong quá trình kiểm soát. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy có rất nhiều người thiếu ý thức, trốn khỏi nơi cách ly để về nhà. Xin hỏi Luật sư theo quy định hiện tại thì những người thuộc diện này sẽ bị xử lý như thế nào?
Luật sư Đặng Văn Khải Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội:
Vừa qua, tình hình dịch Covit-19 đã làm ảnh hưởng tới mọi hoạt động trên toàn cầu và trong nước, hậu quả tác hại đã làm cho nhiều người mắc và nhiều người chết. Nhằm khống chế, dập tắt để dịch không lây lan ra cộng đồng, Chính phủ đã có Chỉ thị 15 và chỉ thị 16 và chỉ đạo các Bộ, ngành, các địa phương trong cả nước tập trung phòng chống dịch. Rất nhiều biện pháp được thực hiện. trong đó có biện pháp cách li, nhằm phòng chống dịch lây lan. Việc cách li có thể tập trung tại Bệnh viện, khu cách li do các cơ sở tạo dựng, cũng có thể cách li tại nhà. Người cách ly phải tuyệt đối tuân thủ các qui định về cách ly. Tuy nhiên, có một số người đã không tuân thủ qui định về cách li, trốn khỏi nơi cách li, hành vi này gây cho công tác quản lý dịch không thực hiện nghiêm túc và làm cho lây lan dịch ra toàn xã hội. Các chế tài xử lí đối với người vi phạm cũng rất nghiêm, có thể bị xử lí hành chính, nếu hậu quả tác hại đã cấu thành tội phạm còn có thể bị xử lí hình sự. Cụ thể:
Căn cứ Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế có hiệu lực thi hành từ ngày 15/11/2020.
Điều 11: Vi phạm quy định về cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế
2. Phạt tiền từ 15 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
b) Từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng quyết định cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A đối tượng kiểm dịch y tế biên giới mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A hoặc khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu; (Bệnh viêm đường hô hấp cấp do virut Corona được xếp thuộc bệnh truyền nhiễm nhóm A, là nhóm đặc biệt nguy hiểm, lây truyền nhanh, phát tán rộng và tử vong cao).
3. Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc thực hiện việc cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế đối với hành vi quy định tại điểm b khoản 2 Điều này.
Liên quan đến việc trốn tránh khỏi khu cách li, Công văn 45/TAND ngày 30/3/2020 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao Hướng dẫn xác định tội danh theo quy định của Bộ luật Hình sự về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh COVID-19;
Điểm 1.1 mục 1: Người đã được thông báo mắc bệnh; người nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch bệnh Covid-19 đã được thông báo cách ly thực hiện một trong các hành vi sau đây gây lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người”:
a) Trốn khỏi nơi cách ly;
b) Không tuân thủ quy định về cách ly;
c) Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly;
Thì bị xử lý về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người: quy định tại Điều 240 BLHS năm 2015 cụ thể như sau:
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm:
c) Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 5 năm đến 10 năm:
a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Y tế;
b) Làm chết người.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 12 năm:
a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ;
b) Làm chết hai người trở lên.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.
Điểm 1.2 mục 1 Công văn 45/TANDTC-PC ngày 30/3/2020 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao có hướng dẫn xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19 như sau: Người chưa bị xác định mắc bệnh Covid-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, quyết định phong tỏa mà thực hiện một trong các hành vi sau đây:
a) Trốn khỏi khu vực bị cách ly, khu vực bị phong tỏa;
b) Không tuân thủ quy định cách ly;
c) Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly
Gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý, bị truy tố theo quy định của Bộ Luật hình sự:
Điều 295. Tội vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở nơi đông người Cụ thể như sau:
1. Người nào vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở nơi đông người gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Làm chết người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
a) Làm chết 02 người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;
c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500 triệu đồng đến dưới 1,5 tỉ đồng.
d) Là người có trách nhiệm về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở nơi đông người.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 năm đến 12 năm:
a) Làm chết 03 người trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;
c) Gây thiệt hại về tài sản 1,5 tỉ đồng trở lên.
4. Vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở nơi đông người trong trường hợp có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả quy định tại một trong các điểm a, b và c khoản 3 Điều này nếu không được ngăn chặn kịp thời, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
6. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Như vậy, hành vi từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng quyết định cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thì bị xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế, nếu gây hậu quả tác hại còn có thể bị truy tố trước pháp luật.
PV Công Bình
